Leraar in Onderzoek

Kort na de start van HiSPARC werd met de steun van private fondsen een klein aantal leraren in het voortgezet onderwijs de mogelijkheid geboden 1 dag per week, een jaar lang, onderzoek bij HiSPARC te verrichten. Na een aantal jaren werd dit programma (inmiddels bekend als 'Leraar in Onderzoek' - LiO - met steun van de Stichting FOM (later NWO), Nikhef en het sectorplan scheikunde en natuurkunde uitgebreid. Afgelopen jaren is het programma gefinancierd via de STEM academie (O&W) en het sectorplan.

Het LiO-programma richt zich vooral op eerstegraads leraren natuurkunde. Zij worden in de gelegenheid gesteld wetenschappelijk onderzoek te doen aan een wetenschappelijke instelling. Op deze manier komen de desbetreffende leraren een jaar lang in nauw contact met de universitaire medewerkers en wetenschappelijke staf, nemen nader kennis van manier van werken, ontwikkelen hun eigen onderzoeksvaardigheden en zullen hierdoor waarschijnlijk bewust en onbewust enthousiasme voor een universitaire studie exacte vakken aan de scholieren weten over te brengen. Dit effect wordt nog versterkt door de gewoonte in HiSPARC om de meetstations door de leerlingen zelf te laten bouwen. In Amsterdam komen zij daarvoor een aantal keer naar het Nikhef, waar zij begeleid worden door de lokale wetenschappelijke staf, en een les bijwonen. Hier zijn ongeveer 260 leerlingen bij betrokken geweest.

In het kader van het HiSPARC LiO-programma besteedden in totaal meer dan 50 leraren 1 dag in de week een jaar lang aan onderzoek. De onderzoeken richtten zich zowel op de analyse van meetgegevens verzameld met de meer dan 140 HiSPARC meetstations als detectie- en data acquisitie-technieken.

Uitgaande van full-time aanstellingen, klassen van 25 leerlingen en per docent minstens zes klassen (conservatieve schatting), betekent dit dat ieder jaar meer dan 7500 leerlingen les krijgen van een leraar met deze ervaring.

Daarnaast is 1 leraar gepromoveerd na te hebben deelgenomen aan het LiO-programma, en zal spoedig een tweede volgen. Er zijn tot nu toe meer dan vijftig profielwerkstukken gemaakt bij deelnemers aan dit programma, 14 wetenschappelijke artikelen gepubliceerd, en vier presentaties bij conferenties. Van al deze categorieën zijn er nog meer in voorbereiding. Mede door dit programma is HiSPARC ieder jaar weer met demonstraties en workshops aanwezig bij de jaarlijkse Woudschoten conferentie, waar meer dan 600 docenten Natuurkunde elkaar ontmoeten.

Helaas hebben wij in het voorjaar van 2018 indirect bericht ontvangen dat de STEM academie opgehouden heeft te bestaan en dat het LiO-programma met ingang van het schooljaar 2017/18 niet meer door het ministerie van O&W ondersteund wordt. Een succesvolle periode waarin we een groot aantal docenten en leerlingen hebben weten te bereiken, komt zo ten einde.

Wij prijzen ons gelukkig dat de financiering ontvangen via het sectorplan ons afgelopen jaren en ook dit en hopelijk komend jaar in de gelegenheid stelt om met didactisch onderlegde en uitstekend in de HiSPARC materie ingevoerde docenten, lesmateriaal te blijven ontwikkelen.

Een groot aantal van de onderzoeken die de docenten hebben uitgevoerd zijn gedocumenteerd en per jaar gebundeld. Deze verslagen zijn te raadplegen via de HiSPARC website.